Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Czernicy. Do najważniejszych z nich należą:

• 1. • Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Czernica na lata 2021-2023;

     • Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Czernica;

     • Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Czernica na lata 2021-2023;

     • Program rządowy "Posiłek w domu i w szkole",

     • Program "Opieka 75+";

     • "Korpus Wsparcia Seniora".

Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.

Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2023 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Czernica związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. Niemniej, warto zauważyć, że wpływ na malejącą tendencję ma znacząco odznaczający się w 2022 r. poziom wydatków na wypłacone świadczenia wychowawcze („500+”), podczas gdy w 2023 r. w budżecie gminy wydatki na ten cel uległy znaczącemu zmniejszeniu, gdyż zadanie to przejął ZUS. Kluczowa część środków zrealizowanych przez gminę w 2022 r. dotyczyła również wypłaty dodatku osłonowego i węglowego dla mieszkańców oraz świadczeń społecznych związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy, podczas gdy w 2023 r. charakteryzowały się one znacznie mniejszą kwotą.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. 

Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy czy ustaw o dodatku węglowym, elektrycznym.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czernicy jest jednostką organizacyjną gminy powołaną w 1990 r. do realizacji zadań własnych i zadań zleconych z zakresu pomocy społecznej.

Obecna struktura organizacyjna Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. 

Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2023 r. GOPS wydatkował 11 268.425,61 zł, z czego 4.124.158,78 zł stanowiło środki własne gminy. Tak wysokie zmniejszenie wydatków w stosunku do 2022 r. spowodowane było m.in. przeniesieniem realizacji Programu 500+ do ZUS.

Źródłem finansowania zadań realizowanych przez GOPS są: 

• środki własne gminy na realizację zadań własnych gminy , 

• dotacje celowe z budżetu państwa na realizację zadań własnych gminy, 

• oraz dotacje celowe z budżetu państwa na realizację zadań zleconych gminie.

W trakcie 2023 r. GOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu, "Opieka wytchnieniowa", "Korpus Wsparcia Seniorów", "Opieka 75+”. Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej GOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, takie jak Zespołu Interdyscyplinarnego, organizacja i koordynowanie Punktu Konsultacyjnego-Informacyjnego, przygotowanie paczek świątecznych czy organizacja rodzinnego pikniku profilaktycznego, a także we współpracy ze stowarzyszeniami wyjazdów turystyczno-krajoznawczych.

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2023 r.

• W 2023 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 107 rodzin, a niepieniężnymi 107 rodzin. 

• Pracę socjalną świadczono wobec 110 rodzin.

wybrane zadania realizowane w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny w 2023 r.

Działania Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej z zakresu wspierania rodziny dotyczyły również kontynuacji pomocy obywatelom Ukrainy. Wsparcie realizowane w ramach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, realizowano z Funduszu Pomocy. W 2023 r. w GOPS w Czernicy: 

• przyjmowano wnioski o wypłatę jednorazowego świadczenia 300 zł dla obywateli Ukrainy,

• od mieszkańców, którzy zdecydowali się przyjąć uchodźców pod swój dach przyjęto 232 wnioski o zwrot środków za zakwaterowanie i wyżywienie obywateli Ukrainy, 

• udzielał wsparcia w postaci opłacania posiłków w szkole i w przedszkolu dla dzieci z Ukrainy,

• przyznawał świadczenia rodzinne wraz z dodatkami,

• Obywatele Ukrainy mogli nieodpłatnie korzystać z pomocy psychologicznej, prawnej w Punkcie Konsultacyjnym.

Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których w szczególności uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.

Podstawowym, corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii

W ramach tego rozdziału realizowany był Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Czernica. W ramach programu działają profilaktyczne świetlice środowiskowe realizujące pracę z dziećmi i młodzieżą. W siedzibie GOPS w ramach Punktu Konsultacyjnego był dostępny dla mieszkańców prawnik, psycholog oraz prowadzone były spotkania terapeutyczne z grupą wsparcia AA. 

Wydatki programu to wydatki związane z: 

• zatrudnieniem specjalistów w Punkcie Konsultacyjnym, 

• działalnością Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 

• działalnością Placówek Wsparcia Dziennego, 

• realizacją programu opiekuńczo - wychowawczego z elementami profilaktyki w Świetlicach Środowiskowych.